علائم شوری خاک چیست؟ درمان کامل

شوری خاک چیست :

کشاورزان شوری خاک را چگونه برطرف می کنند،این سوالی است که در ادامه به آن پاسخ خواهیم داد با ما همراه باشید تا اطلاعاتی پیرامون عوامل شوری خاک و روش های مقابله با شوری خاک در اختیار شما قرار دهیم.

اصطلاح شوری خاک را شاید بارها شنیده باشید،به میزان نمک موجود در خاک شوری خاک می گویند که می توان میزان شوری را با دستگاه های مخصوص اندازه و تخمین زد. چنین مشکلی معمولا در بیشتر مناطق خشک مشاهده می شود،البته خاک های نمکی در مناطق مرطوب و ساحلی نیز وجود دارد. برخی خاک ها نیز به دلیل اینکه باغداران  با روش هایی غیر اصولی آبیاری می کنند  مشکل اساسی و جدی برای خاک پیش می آید.

برای تخمین میزان شوری خاک، عصاره خاک را با استفاده از دستگاه های سانتریفیوژ بررسی کرده و میزان نمک آن را تخمین می زنند البته این روش روش آزمایشگاهی می باشد. یک روش ساده تر نیز وجود دارد که به وسیله آب و هدایت های الکتریکی توسط دستگاه های ای سی اندازه گیری می شود.

شوری خاک بر رشد گیاهان تاثیر مستقیم و غیر مستقیم دارد،در مواردی موجب می شود گیاه به آبیاری بیشتری نیاز داشته باشد و در مواردی موجب می شود نفوذ پذیری خاک به شدت کاهش یابد. در کل می توان گفت شوری خاک خود مانع بستر رشد مناسب درختان یا گیاهان خواهد شد.

لازم به ذکر است که تاثیر پذیری بستگی به نژاد مورد انتخاب شما دارد در مواردی برخی ارقام نهال به شدت نسبت به شوری خاک حساسیت دارند و کاشت آنها در چنین خاکی  موجب متوقف شدن رشد آن خواهد شد در مواردی دیگر برخی ارقام مقاومت خوبی نسبت به شوری دارند که باید چنین رقمی را برای خاک های شور در نظر گرفت تا بازدهی مطلوب را داشته باشند. البته که میزان شوری خاک نیز باید مشخص شود در برخی موارد شوری خاک ممکن است بیش از اندازه باشد که در چنین شرایطی حتی ارقام مقاوم نیز بازدهی مطلوب را نخواهند داشت.

عوامل شوری خاک:

عوامل متعددی وجود دارد که در میزان شوری خاک تاثیر گذار است که در ادامه به شرح آن می پردازیم.

۱ : نوع آبیاری

املاح و میزان نمک موجود در آب تاثیر مستقیمی بر شوری خاک خواهد داشت به همین دلیل باید همیشه میزان مواد و عناصر موجود در آب مورد بررسی قرار گیرد.

۲ : نوع کود دهی

برخی از کود ها خود میزان قابل توجهی نمک دارند که بر شوری خاک تاثیر می گذارد،کود هایی مانند سولفات آمونیوم که باید از استفاده بیش از اندازه آن اجتناب نمود.

۳ : سیستم آبیاری اصولی

همانطور که اشاره شد نوع آبیاری و میزان آن در شوری خاک تاثیر گذار خواهد بود. در روش آبیاری قطره ای مقدار آب و نمک حرکت جانبی دارد و کمتر در خاک تاثیر خواهد گذاشت.

۴ : ویژگی های زمین های کشاورزی

همیشه توصیه می شود زمین را قبل از کاشت به لحاظ شخم و زهکشی اصولی آماده کنید،زهکشی ضعیف خود موجب شوری خاک خواهد شد،که در چنین شرایطی خاک بستر رشد هیچ محصولی نخواهد شد.

۵ : تبخیر شدید

زمانی که به دلیل گرمای بیش از اندازه آب و رطوبت تبخیر می شود تجمع املاح نیز بیشتر می شود و قسمت های سطحی خاک شور شده و تا زمانی که آبیاری عمیق اتفاق نیفتد شوری خاک از بین نخواهد رفت.

۶ : بالا آمدن سطح آب های زیر زمینی

زمانی که سطح آبهای زیر زمین بالا آمده و در چنین شرایطی املاح موجود در آن نیز به طور مستقیم همراه با آب به خاک وارد می شود.

۷ : انتقال نمک به وسیله باد

زمین هایی که در نزدیکی دریا ها می باشند به دلیل وزش باد،نمک های موجود در دریا سمت ساحل آمده و به مناطق مجاور انتقال پیدا می کند.

۸ : ریزش باران های شور

این اتفاق معمولا در مجاورت مناطق صنعتی اتفاق می افتد.

۹ : انتقال املاح

با انتقال املاح محلول در آب از اراضی مرتفع  و انتقال املاح به مناطق پایین دست به کمک آب در شوری خاک تاثیر گذار خواهد بود.

راه های مقابله با شوری خاک :

شوری خاک تاثیرات منفی زیادی دارد که ممکن است باعث شود محصولات کشاورزی بازدهی مطلوب را نداشته باشند،پس باید با این مشکل مقابله و مبارزه نمود یکی از موثر ترین روش ها در مبارزه با شوری خاک حفظ پایداری زمین های کشاورزی می باشد که البته روش های متفاوتی وجود دارد که در ادامه بیان می کنیم.

*برخی کود ها هستند که درصد شاخص شوری آنها پایین می باشد کشاورزان و باغداران باید در زمان تامین عناصر ضروری و تغذیه محصولات به نوع کود دقت کافی داشته باشند و حتما از کودهایی که شاخص شوری کمتری دارند استفاده کنند.

*همانطور که اشاره شد زهکشی عمیق و اصولی یکی از روش های مبارزه با شوری خاک می باشد،در واقع این زهکشی عمیق سطح خاک را تا حدودی شستشو می دهد و نمک موجود در سطح خاک را از بین می برد.

*استفاده از ارقامی که مقاومت خوبی نسبت به شوری خاک دارند و یا نسبت به کم آبی نیز مقاومت دارند،زیرا این ارقام به دلیل اینکه به آب کمتری نیاز دارند نمک کمتری هم جذب خواهند نمود.

*استفاده از سیستم آبیاری نوین که  بیشتر از روش های سنتی گذشته در کمتر شدن یا عدم شوری خاک زمین های کشاورزی موثر می باشد.

*مخلوط نمودن آب های شور و شیرین نیز می تواند در مبارزه با شوری خاک موثر باشد،البته این روش بیشتر در کاهش میزان شوری خاک موثر است.

*در برخی مکان ها ممکن است تجمع نمک بیشتر باشد در هنگام کاشت بذر باید توجه داشت مکانی را انتخاب نمود که درصد نمک کمتری دارد.

*کاهش فاصله آبیاری،و کم کردن تعداد دفعات آبیاری غلظت املاح کمتر شده و شوری خاک نیز کاهش پیدا می کند.

*یکی دیگر از روش های موثر در کاهش شوری خاک ترکیب خاک با خاک های اصلاح کننده می باشد،یعنی خاک شور را با خاک های دیگر مخلوط کرده این باعث می شود پی اچ قلیایی خاک کاهش پیدا کند و در نتیجه شوری خاک نیز کمتر خواهد شد. البته چنین اقدامی ساختار فیزیکی خاک را نیز اصلاح می کند و در کل موثر و مفید خواهد بود.

به عنوان نکته پایانی باید اشاره نمود هر کدام از روش ها تنها می تواند در کاهش شوری خاک موثر باشد و به طور کامل و قطعی شوری خاک را از بین نخواهد برد،البته باید برای از بین بردن شوری خاک اقدامات اساسی در نظر گرفته شود،زیرا بسیاری از زمین های مستعد و حاصلخیز به جهت شوری خاک بایر مانده و قابل استفاده نمی باشند.