هر آنچه باید از خواص گیلاس بدانید:
گیلاس میوه جذاب تابستان، نه تنها از لحاظ زیبایی و طعم محبوب و دلنشین است، بلکه سبد غذایی غنی ای از فواید به حساب می آید. این میوه مجموعه ای از مواد غذایی (پروتئین، کربوهیدرات و فیبر)، ویتامین ها (C، A و K)، مواد معدنی (پتاسیم، مس، منگنز) و ترکیبات حیاتی سلامت (آنتی اکسیدان ها و ترکیبات ضد التهاب) را شامل می شود.
خواص گیلاس؛ به میوه شیرین و قرمز رنگ آن خلاصه نمی شود، بلکه چوب، برگ و دم برگ های این گیاه ارزشمند را نیز در بر می گیرد.
با وجود موارد گفته شده، گیلاس درختی محبوب برای باغداران نیز هست و انواع و اقسام نهال های آن، هر ساله برای شروع یک کسب و کار اقتصادی و البته مفید فایده، به فروش می رسد. برای آشنایی با خواص گیلاس و درخت این میوه تا انتها ما را همراهی کنید.
گیاه شناسی گیلاس:
گیاه Prunus L. sensu lato بیش از ۲۰۰ گونه را که عمدتاً در مناطق معتدل، گرمسیری و نیمه گرمسیری نیمکره شمالی می رویند، شامل می شود؛ که معمولاً براساس مورفولوژی (ریخت شناسی) درخت و میوه آن، طبقه بندی می شود. میوه گوشتی و هسته دار این درختان، گیلاس یا Cherry نامیده می شود، و متعلق به خانواده میوه های آلویی است.
واژه Cherry نیز از Norman cherise برگرفته شده (منطقه ای در یونان باستان که تصور می شد گیلاس از آنجا به اروپا صادر شده است). عواملی مانند میزان نیاز به آبیاری، سمپاشی، کار یدی و احتمال آسیب این محصولات در اثر تگرگ یا باران، روی خواص گیلاس و گرانقیمتی میوه تاثیر دارد.
خواص گیلاس برای بدن:
گیلاس میوه ای مغذی، سرشار از ترکیبات پلی فنول و آنتی اکسیدان است که بیشتر به صورت میوه تازه مصرف می شود. البته از آنجا که این میوه فاسدشدنی بوده و فصل برداشت کوتاهی دارد، از آن در تهیه محصولات غذایی مشتق شده از گیلاس مانند کمپوت، آبمیوه و غیره نیز استفاده می شود تا در کلیه فصول سال از خاصیت گیلاس بهره مند باشیم.
مهم ترین خواص ارگانوسپتیک گیلاس (میزان جامدات محلول، آنتوسیانین، محتوای فنولی و غیره )را در ادامه خواهید دید.
شکر از اصلی ترین خواص گیلاس:
قند، نقش اساسی در کیفیت و بازار پسندی میوه گیلاس بازی می کند؛ به این صورت که در تعادل با اسید موجود در این میوه، طعم و مزه را شکل می دهد. مقدار قند موجود در ۱۰۰ گرم گیلاس می تواند در حدود ۲۵ گرم باشد. گلوکز، ساکاروز، فروکتوز، مالتوز و سوربیتول، پنج نوع قند موجود در گیلاس هستند. میزان این قندهای مختلف به نوع گیلاس، عوامل زراعی، شرایط محیطی، مراحل رشد و مقدار رسیدن میوه، وابسته است.
قند های میوه، اثرات سلامتی کاملاً متفاوتی با قندهای افزوده دارند و به علاوه میزان قند موجود در آن ها به حدی نیست که برای بدن مضر باشد. از این رو، کارشناسان تغذیه معتقدند که قند از خواص گیلاس که می تواند به عنوان میان وعده ای انرژی زا، کاهنده علائم گرمازدگی، آیتمی مناسب برای رژیم های کاهش وزن و تنظیم کننده حرکات روده باشد.
فواید گیلاس اسید های آلی تنظیم کننده طعم گیلاس:
اسید های آلی نیز با تعیین میزان ترشی میوه گیلاس در ارتباط بوده و کیفیت گیلاس های بومی را نسبت به میوه های فراوری شده متمایز می کنند. انواع اسید های آلی از جمله اسید های آمینه، اسید سوکسینیک، اسید اسکوربیک، اسید فوماریک و اسید مالئیک از خواص گیلاس می باشند. از این میان مالئیک اسید بیشترین میزان (در حدود ۵/۰ گرم در هر ۱۰۰ گرم میوه) را شامل می شود.
به طور کلی اسید های آلی دارای فعالیت های ضدقارچ، ضدمیکروب و ضدباکتریایی هستند. همچنین می توانند از طریق تحریک ترشح آنزیم های لوزالمعده، کاهش pH معده و تأمین انرژی در طول فرایند متابولیسم واسطه دستگاه گوارش، قابلیت کلی هضم را در دستگاه گوارش افزایش داده و به علاوه با مهار عوامل بیماری زا عملکرد رشد را به میزان قابل توجهی بهبود بخشند.
جهت مشاهده لیست انواع خرید نهال گیلاس به منوی سایت مراجعه نمایید.
ترکیبات آنتی اکسیدان، عامل ضد سرطانی از خواص گیلاس:
علاوه بر مواد غذایی، برخی ترکیبات شیمیایی مفید دیگر نیز وجود دارند، که خاصیت گیلاس در پیشگیری از سرطان را منجر می شوند. از جمله این ترکیبات می توان آنتوسیانین ها و ترکیبات فنولی را نام برد؛ که با افزایش فعالیت آنتی اکسیدانی در این میوه، فواید گیلاس در بهبود سلامت بدن را دو چندان می کنند.
سطوح آنتوسیانین، فلاونوئید و فنول های موجود در cherry، به رقم گیاه، روش کشت و آبیاری، مراحل رسیدن نهایی میوه، زمان برداشت محصول، شرایط و دمای نگهداری آن بستگی دارد. آنتوسیانین از خواص گیلاس که علاوه بر اثرات ضد سرطانی، برای رفع دیابت، میکروب، التهابات، چاقی و بیماری های قلبی خاصیت دارد. به همین دلیل آنتوسیانین های گیاهی را، ترکیبات دارویی بالقوه می نامند.
ترکیبات فنولی نیز به راحتی از طریق دیواره روده جذب شده و منبع غنی آنتی اکسیدان دانسته می شوند. این ترکیبات نه تنها از بروز آسیب های ناشی از واکنش های اکسیداسیون رادیکال های آزاد در بدن جلوگیری می کنند، بلکه در صورت مصرف منظم، فعالیت ضد التهابی بدن را به شدت تقویت می کنند.
برای استفاده از خاصیت گیلاس در مقدار مصرف گیلاس دقت داشته باشید!
این میوه مانند سایر خوراکی ها، باید به اندازه مصرف شود؛ تا هم خواص گیلاس جذب بدن شده و هم مانع مشکلات گوارشی و واکنش های آلرژیک شویم. در ادامه برخی عوارض ناشی از مصرف بیش از حد گیلاس را خواهید شناخت.
- مصرف گیلاس بعد از غذا، می تواند باعث بروز نفخ و سنگینی معده شوند.
- مصرف بیش از حد گیلاس، به دلیل خاصیت ملین این میوه، می تواند ایجاد اسهال کند.
- مصرف میوه های نفاخ مانند گیلاس، به زنان باردار توصیه نمی شود. زیرا این نفخ از طریق شیر به کودک منتقل شده و ایجاد دل درد و مشکلات گوارشی می کند.
- در صورت بروز علائم حساسیت مانند ناتوانی در تنفس، کهیر و تورم گلو پس از مصرف گیلاس، با پزشک مشورت کنید.
- از جمله خواص گیلاس ترکیبات حاوی پلی فنول و کاهش فشار خون اما مصرف زیاد آن موجب افت فشار خون در برخی افراد می شود.
- در نهایت اینکه مصرف گیلاس، برای کودکان زیر ۳ سال ممنوع است و مشکلات گوارشی شدید برای آن ها در پی خواهد داشت.
انواع نهال گیلاس برای پرورش بهترین گیلاس ها:
درخت گیلاس در اواسط فصل بهار شکوفا شده و اوج برداشت محصولات در تابستان خواهد بود. این درخت فصل رشد کوتاهی داشته و اولین محصولات آن حدود ۴ سال پس از کشت قابل برداشت هستند و بلوغ کامل درخت نیز حدود ۷ سال زمان لازم دارد.
برای پرورش محصولات با بهترین خواص گیلاس باید برترین ارقام را پرورش داد. گونه هایی از معروف ترین انواع گیلاس قابل کشت در ایران عبارتند از:
- گیلاس خوشه ای:
این رقم بومی فرانسه بوده و مناسب کاشت در مناطق سرد و کوهپایه ای است. اندازه میوه های آن درشت است، گوشت آبدار و سفتی دارد و در پایان بهار به بار می نشیند. این رقم در حدود ۳۰ سال عملکرد اقتصادی خواهد داشت.
- گیلاس ناپلئونی:
این رقم از نزدیکی دریای سیاه منشاء گرفته و مناسب کشت در مناطق سردسیر است. میوه ای مملو از خواص گیلاس، با گوشت زرد کمرنگ و پوسته زرد-قرمز براق دارد. در اوایل تابستان به بار می نشیند و میوه آن علاوه بر مصرف به صورت تازه، در تولید کمپوت نیز مورد توجه است.
- گیلاس شیشه ای:
این نهال بومی ایالت متحده است، کمیاب، بازار پسند و خوش طعم بوده، و حمل و نقل آن آسان است. پوست نازک، رنگ میوه خاص، میوه آبدار و شیرین این رقم را به رقمی تجاری و محبوب تبدیل کرده است.
- گیلاس زرد ارومیه:
همانگونه که از اسم این نهال پیدا است، بومی ارومیه بوده و در بیشتر نواحی ایران به خصوص مناطق کوهستانی قابل کشت است. این رقم با وجود اینکه دو سال بعد از کشت به بار می نشیند، بازده اقتصادی خود را از سال پنجم آغاز خواهد کرد.
- گیلاس پایه رویشی گزیلا:
خاک های غنی و باغات مدرن، مناسب کاشت این رقم و پرورش محصولاتی با بهترین خواص گیلاس، هستند. میوه یکدست و مقاومت بالای این نهال، از ویژگی های بارز آن است. به علاوه این رقم نسبت به کم آبی نیز مقاوم بوده و در اوایل ماه اول تابستان به بار خواهد نشست.
- گیلاس صورتی ایرانی:
این نهال بومی ایران، نسبت به گرما و سرمای شدید مقاومت دارد. همچنین میوه صورتی و قلبی شکل با گوشت زرد داشته، که در حدود ۵ گرم وزن دارند. این رقم بازار پسند و اقتصادی در حدود ۳۰ سال نیز باردهی به صرفه خواهد داشت.
- گیلاس فرنگی:
این رقم فرانسوی، مناسب کاشت در مناطق سرد و کوهستانی بوده و در کنار بهره مندی از خواص گیلاس، پوست و گوشتی خوش طعم و قرمز دارد. این نهال در صورت رسیدگی خوب تا ۶ متر رشد کرده و مانند دیگر ارقام گیلاس، عمر اقتصادی ۳۰ ساله خواهد داشت.
- گیلاس تک دانه:
این رقم گیلاس بومی اروپا بوده و خواص گیلاس، پوست سفت، بافت مخملی، ماندگاری بالا و طعم شیرین را داراست. این رقم در اوایل بهار گل داده و در اواخر این فصل به بار می نشیند.
- گیلاس سیاه مشهد:
این رقم که بومی مشهد است، متاسفانه به دلیل ماندگاری پایین، بازار پسند نیست. اما در سال اول و در اوایل تابستان به بار می نشیند، و در مقابل آفات و بیماری های گیلاس مقاومت خوبی نشان می دهد.
| ردیف | نام نهال | شروع باردهی |
ویژگی |
ظاهر میوه | کاربرد |
| ۱ | خوشه ای | سال اول | مقاوم به کم آبی و سرما | درشت و بازار پسند | میوه تازه |
| ۲ | ناپلئونی | سال دوم | مقاومت سرمایی بالا | پوست سرخ و گوشت زرد روشن | مشتقات میوه |
| ۳ | شیشه ای | بعد از ۴-۳ سال | کمیاب و حمل آسان | پوست صاف و شیشه ای | میوه تازه |
| ۴ | زرد ارومیه | سال دوم | حمل و نقل آسان | پوسته و گوشت زرد کم رنگ | مشتقات میوه |
| ۵ | پایه رویشی گزیلا | سال اول | مقاوم به کم آبی و آفت | پوسته نازک قرمز تیره | کمپوت |
| ۶ | صورتی ایرانی | سال دوم | قابل کشت در مناطق مرتفع | پوست میوه صورتی و گوشت زرد | میوه تازه |
| ۷ | فرنگی | سال اول | حمل و نقل آسان | پوسته قرمز تیره و گوشت قرمز | میوه تازه |
| ۸ | تک دانه | سال اول | مقاوم به سرما و گرما | پوست و گوشت قرمز و قرمز تیره | میوه تازه |
| ۹ | سیاه مشهد | سال اول | چیدن آسان | پوست صورتی تیره و گوشت قرمز | میوه تازه |
| ۱۰ | بارلت | بعد از ۲۶ ماه | زودرس و زودبازده | میوه درشت با پوست شرابی | میوه تازه |
خلاصه ویژگی های انواع گیلاس
جمع بندی و پایانی بر خواص گیلاس:
کشور ما در حال حاضر پس از ترکیه و ایالات متحده در مقاوم سوم تولیدکنندگان این میوه پر طرفدار قرار دارد. این میوه در فصل خود به وفور در کشور یافت شده و شما می توانید از فواید گیلاس، بهره ببرید. همچنین خود شما می توانید از تولید کنندگان و عرضه کنندگاه گیلاس به بازار جهانی باشید.
خاصیت گیلاس؛ برای همه ما مشخص بوده اما ما سعی کردیم در این مقاله اطلاعات مفید فایده بیشتری ارائه دهیم.
اگر شما نیز درباره خواص گیلاس، اطلاعات خاصی دارید همین حالا در قسمت کامنت ها نکات خود را با ما در میان بگذارید.
دیدگاه و پرسش