کاشت نهال زیتون: (نکات طلایی کاشت درخت زیتون)

راهنمای کامل پرورش و کاشت نهال زیتون

کاشت درخت زیتون، انتخابی مناسب برای باغداران و کشاورزان ایرانی است. زیرا درخت زیتون مناسب نواحی گرم، نیمه گرم، خشک، معتدل و کوهستانی است؛ کشور عزیزمان ایران، دارای اقلیم های مختلفی است و در نتیجه در اکثر نقاط کشور کاشت نهال زیتون می تواند صورت بگیرد. زیتون میوه ای سرشار از خواص است و روغن زیتون نیز همینطور.

درخت زیتون گونه های مختلفی دارد که اکثرشان دارای مقاومت خوبی نسبت به سرما، گرما و همچنین بیماری ها و آفات هستند. از این رو نگهداری و پرورش و همچنین کاشت درخت زیتون کار خیلی دشواری نیست. ما در این مقاله شما عزیزان را با انواع جدیدترین روش کاشت زیتون، گونه های درخت زیتون، بیماری ها و آفاتشان و … آشنا می کنیم.

همچنین می توانید جهت دریافت مشاوره جهت خرید نهال زیتون و آشنایی با نحوه احداث باغ زیتون با کارشناسان مجرب دکترنهال در ارتباط باشید.

نگاهی اجمالی به بیوگرافی کاشت درخت زیتون

کاشت نهال زیتون قدمتی بیش از 5000 سال دارد. عمر درخت زیتون به بیش از صدسال می تواند برسد. حدود 20 گونه مختلف از درخت زیتون وجود دارد که هر کدام ویژگی های ظاهری و میوه های خاص و متفاوت خودشان را دارند. این میوه دارای خواص بسیار خاص و ویژه ای است و از گونه های روغنی اش، روغن زیتون که لقب طلای مایع را دارد، تولید می شود.

درخت های زیتون از 5 متر تا 12 متر ارتفاع دارند. کاشت زیتون مناسب نواحی نیمه گرمسیر و گرمسیر و معتدل است. معروفترین زیتون ها در دنیا از سوریه و ترکیه شناخته می شوند اما گونه های خارجی دیگر و همچنین گونه های ایرانی وجود دارند که کیفیتی بسیار مرغوب دارند. کشور ما چون دارای اقلیم سرد، معتدل و گرم است، مناطق مناسب زیادی برای کشت نهال زیتون را دارا است.

اقلیم و فصل مناسب کاشت نهال زیتون

درخت زیتون درختی نیمه گرمسیر است. مناطق نیمه گرمسیر، معتدل، نیمه سردسیر و کوهستانی بهترین اقلیم ها برای کاشت درخت زیتون هستند. نهال زیتون به دمای کمتر از 6- و بیشتر از 38 درجه سانتی گراد حساس است. مناطقی که باد های موسمی دارند یکی از بهترین مکان ها برای کشت زیتون هستند چرا که درختان زیتون برای گرده افشانی به این باد ها احتیاج دارند.

همچنین وزیدن باد از سوختن درخت در گرمای زیاد و سرمازدگی برگ ها، میوه ها و درختان زیتون محافظت می کند. بهترین فصل و زمان برای کاشت نهال زیتون زمانی است که هوا معتدل است. مثلا در مناطق نیمه سردسیر از نیمه دوم بهار و در مناطق گرمسیر از بهمن ماه، هوا معتدل و مناسب برای کشت نهال زیتون است.

فاصله کاشت درخت زیتون و نکات مهم کاشت زیتون

فاصله کاشت نهال زیتون، با توجه به شرایط اقلیمی منطقه کشت و گونه خود درخت (پا کوتاه بودن یا مرتفع بودن و …) متفاوت است. هرچقدر درخت ها مرتفع تر و پر برگ تر باشند، فاصله کاشت بیشتر می شود و بالعکس. به صورت معمول، برای درختان پا کوتاه فاصله 5*4 و برای درختان بزرگتر فاصله 7*6 پیشنهاد می شود.

عمق و پهنای گودال های کشت نهال زیتون باید دو برابر اندازه ریشه باشد. باید این موضوع را نیز در نظر داشت که ماشین آلات کشاورزی هم برای حرکت بین ردیف های کشت، احتیاج به فضای کافی دارند تا به درختان زیتون آسیبی نرسد. همچنین در مناطق خشک و کم آب با بارندگی کم، بهتر است این فواصل بیشتر شوند.

معرفی انواع روش کاشت نهال زیتون

کاشت درخت زیتون از روش های مختلفی صورت پذیر است. این روش ها شامل موارد زیر هستند:

• کاشت بذر: این روش مانند کاشت های بذری دیگر است و برای کشت های بزرگ پیشنهاد نمی شود. این نوع کاشت، برای کشت های خانگی زیتون، مناسب تر است. چرا که نهال هایی تحریک پذیر تر و ضعیف تر می دهد و همچنین زمان بیشتری تا رشد و درخت شدن و در نهایت بار دادن درخت، طول می کشد.
• کاشت قلمه: شاخه ای پربار و مرغوب را انتحاب کرده و 30 سانت از آن را می برند. سپس در خاکی مرطوب با تزریق هورمون ریشه زا به خاک، قرار می دهند و پس از ریشه زدن و نهال شدن به مکان اصلی کاشت نهال زیتون، انتقال می دهند.
• پیوند زدن: در این روش از نهال هایی که با بذر کاشته شده اند استفاده می کنند. نهال های بذری تقریبا سه ساله را با دو روش شکمه ای یا لوله ای پیوند می زنند.
• خوابانیدن: در این روش، شاخه ای که نزدیک به زمین هست را بدون جدا کردن از درخت مادر، روی زمین خوابانده و روی آن را با خاک می پوشانند؛ سپس شاخه را آبیاری و مثل یک جوانه به آن رسیدگی می کنند تا زمانی که تبدیل به نهال هایی شود. وقتی که شاخه زیر خاک ریشه زد، می توان آن را از درخت مادر جدا کرد.
• کاشت پاجوش ها: پاجوش هایی را که ریشه درخت زیتون می زند، جدا می کنند و تا زمانی که تبدیل به نهال شوند از آنها مثل یک جوانه مراقبت می کنند.

نکات مهم حین پرورش و کاشت درخت زیتون

• نور یک عامل خیلی مهم در رشد درخت زیتون است. بنابراین منطقه کشت باید جایی باشد که روزی حداقل 7 ساعت نور آفتاب به درخت برسد.
• هوا و اکسیژن نیز عامل مهمی در رشد درخت زیتون هستند. برای جذب اکسیژن و هوای بهتر و بیشتر، باید تاج درخت را باز نگهداشت.
• گودال های کاشت نهال زیتون را از یک ماه قبل از عملیات کشت زیتون آماده و از 4 روز قبل آبیاری گودال ها را انجام می دهند.
• قبل از کاشت نهال های زیتون داخل گودال ها، بهتر است با محلول پرالیناژ ضدعفونی انجام شود تا نهال ها بیمار نشوند.

معرفی انواع بیماری و آفات شایع در درخت زیتون و مراقبت های لازم جهت پیشگیری

1. شپشک سیاه: این حشره در هوای گرم بیشتر دیده می شود. اما این آفت کم دردسر ترین آفت درخت زیتون است؛ چرا که با کود دهی یا هرس کردن درخت به راحتی از بین می رود.
2. کنه گالی زیتون: برگ های آلوده به کنه گالی نقره ای رنگ دیده می شوند. از دیگر علائم وجود این آفت، رشد غیر طبیعی میوه ها و پیچیدگی برگ ها است.
3. پروانه چوب خوار: این پروانه با تغذیه از شاخه ها و تنه درخت به مرور باعث نابودی درخت زیتون می شود.
4. پروانه جوانه خوار: این حشره هنگام جوانه زدن با تغذیه از جوانه ها و برگ ها باعث نابودی نهال و درخت زیتون می شود.
5. مگس میوه: این حشره از برگ ها و میوه های درخت زیتون تغذیه می کند و باعث نابودی درختان می شود.
6. بید زیتون: دشوار ترین و رایج ترین آفت درخت زیتون، بید است.

بیماری های درخت زیتون

1. لکه طاووسی: این بیماری نوعی قارچ است که در رطوبت و سرمای زیاد قوی تر می شود. این قارچ قسمت های سبز درخت را مورد هدف قرار می دهد.
2. پوسیدگی ریشه: این بیماری از نوعی قارچ می آید که علائم آن خشک شدن و پوسته پوسته شدن طوقه و ریشه درختان زیتون است. همچنین ریشه های درخت درگیر با این بیماری تغییر رنگ می دهند و پس از مدتی درخت به کلی می میرد.
3. پژمردگی ورتیسیلیومی: این بیماری نوعی قارچ است که از ریشه های درخت زیتون وارد شده و تاج درخت و سر شاخه ها را مورد هدف قرار می دهد. در نتیجه برگ ها و شاخه خشک و پژمرده می شوند.
4. بیماری آنتراکتوز: در این بیماری میوه های درخت نابود و برگ هایش زرد می شوند.

راه پیشگیری و درمان همه بیماری ها و آفات ذکر شده برای کاشت نهال زیتون، استفاده از سموم شیمیایی با مشورت متخصصان کشاورزی می باشد. همچنین رعایت نظم در آبیاری و کود دهی و حفاظت از درختان زیتون، عوامل موثری در پیشگیری از درگیر شدن درختان با آفات و بیماری های مختلف هستند.

خاک و آب مناسب کاشت نهال زیتون

خاک، فاکتور بسیار مهمی در پرورش و کاشت درخت زیتون است. چندین ویژگی ضروری برای خاک زمین کشت زیتون وجود دارد که در ادامه به آنها اشاره کرده ایم:

1. Ph خاک باید بین 6.6 تا 7.7 باشد.
2. شوری خاک نباید بیشتر از هفت هزار باشد.
3. خاک قلیایی مناسب کشت زیتون است. حتی وجود کمی آهک در خاک، ایرادی ندارد.
4. خاک باید سبک باشد تا ریشه را خفه نکند.
5. زهکشی خاک فاکتور بسیار مهمی است؛ خصوصا در خاک های سنگین تر.
6. رطوبت خاک نه باید خیلی زیاد باشد و نه خیلی کم.

• آبیاری درخت زیتون

درخت زیتون به خشکی مقاوم است و کاشت نهال زیتون در مناطق کم آبی مثل ایران، یکی از گزینه های مناسب برای باغداران است. در کل، آبیاری درخت زیتون نه باید خیلی زیاد باشد نه خیلی کم؛ آبیاری زیاد باعث کم روغنی میوه زیتون و آبیاری کم باعث خشک شدن و رشد نکردن آن می شود. در مناطقی که رطوبت زیاد دارند و شرجی هستند احتمال قارچ زدن درخت بالا می رود.

آبیاری نهال زیتون باید به صورت منظم در فواصل زمانی معین شده انجام گیرد؛ که این فواصل زمانی بستگی به اقلیم منطقه دارد. هرچه منطقه خشک تر باشد، زود به زود تر باید آبیاری صورت گیرد. در شرایط متعادل، هر 10 روز یکبار به میزان 4500 متر مکعب برای هر هکتار، آبیاری نیاز است. اگر بارندگی منطقه کشت زیتون، سالیانه بیش از 650 میلی متر باشد، آبیاری می تواند به صورت دیم انجام شود.

طریقه کودهی درخت زیتون و بهترین کود های مناسب درختان زیتون

زیتون میوه ای مغذی است و مقدار جذب قابل توجهی مواد مغذی از خاک را دارد. برای کاشت نهال زیتون، کودهای دارای فسفر، پتاسیم و نیتروژن برای تقویت ریشه و رشد و همچنین رشد شاخ و برگ و میوه های درخت، بسیار مناسب هستند. همچنین منیزیم و بور نیز از دیگر عناصر مهم برای درخت زیتون هستند.

بهتر است هر 4 تا 6 ماه یکبار، عناصر خاک چک شود و بر اساس کمبود های خاک، کود تزریق شود. باید توجه کرد که کود خیلی نزدیک به ریشه کاشته نشود و با تنه درخت تماسی نداشته باشد. همچنین تزریق کود در فواصل زمانی منظم باید صورت بگیرد. بهترین زمان برای کوددهی درختان زیتون، از اسفند ماه تا اواخر فصل بهار است.

انواع روش هرس درخت زیتون چگونه انجام می شود

هرس نهال های زیتون مورد مهم و قابل توجهی است که تاثیر مستقیمی روی جوانی و پربار بودن درخت دارد. هر نوع هرسی با توجه با دلایل و نیاز های متفاوت صورت می گیرد. این دلایل و انواع، عبارتند از:

• هرس جوانسازی: درختانی که کهن سال شده اند معمولا میوه هایشان به مرور زمان کیفیت خود را از دست می دهند. این روش هرس، جهت بالا برد کیفیت میوه ها انجام میشود.
• هرس باردهی: قوی ترین شاخه ها را نگهداشته و بقیه را حذف می کنند تا باردهی درخت افزایش یابد.
• هرس فرم دهی: در این روش، هرس به منظور ایجاد فضای خالی بیشتر در درخت، جهت جذب نور آفتاب توسط شاخه ها به صورت یکسان، انجام می گیرد.
• هرس نونهال: انجام این نوع هرس خیلی واجب نیست؛ چرا که صرفا جهت فرم دهی به نونهال هنگام رشدش انجام می شود.

معرفی انواع نهال زیتون ایرانی و خارجی

درخت زیتون گونه های متفاوتی هم ایرانی و هم خارجی دارد. می توانید باغ خود را با کاشت نهال زیتون موردعلاقه خود و یا سلیقه مردم منطقه مدنظر، آباد کنید. در ادامه تعدادی از آنها را نام می بریم و به توضیح بیشتری از بهترین ارقام آنها می پردازیم:

انواع نهال زیتون ایرانی

• دزفولی: این گونه درختی دیرگل و کوتاه قامت است. باردهی اش در هر هکتار حدود 17 تن است.
• شنگه: میوه های این گونه درخت زیتون بنفش رنگ و بیضی شکل هستند. حداقل عمر آن 50 سال است و درختی مقاوم نسبت به بیماری ها و آفات است. باردهی آن حدود 15 تن در هکتار است.
• ماری: معروفترین و پرطرفدارترین نهال زیتون بین باغداران است. چرا که در بازه های دمایی مختلفی قابل کشت است و دارای قیمت معقول و مناسبی است. باردهی آن تقریبا 25 تن در هکتار است.
• زیتون زرد: این رقم نیز تقریبا به اندازه گونه ماری، مقاومت دمایی و باردهی خوبی دارد و زودبازده است. عمر مفید آن 55 سال است و از سال چهارم کاشت، باردهی اقتصادی دارد.
• روغنی: این گونه زیتون، پیوندی است و برای روغنکشی کشت می شود. باردهی این گونه حدود 10 تن در هکتار است.
• فیشمی

انواع نهال زیتون خارجی:

• کاشت درخت زیتون مانزانیلا: این رقم بومی اسپانیاست و مقاومت خوبی هم نسبت به گرما و هم نسبت به سرما و همچنین باردهی مطلوبی دارد.
• آربکینا: این گونه نیز بومی اسپانیا است و مقاومت خوبی نسبت به سرما دارد. میوه هایش سفت و آبدارند و بخاطر قد کوتاهش، مناسب کاشت در مکان های کوچک نیز است.
• زیتون سیاه: بومی ایتالیا است و مقاومت بسیار زیادی در برابر سرما دارد. میوه هایش سیاه و آبدار و بسیار خوش طعم هستند.
• الک: این رقم بومی ترکیه است و کاشت و داشت بسیار راحت و بی دردسری دارد. میوه هایش دارای خال های سفیدی روی پوستشان هستند.
• لچینو
• کرونایکی
• جلت

خواص میوه زیتون

• ضد سرطان
• ضد دیابت
• ضد پوکی استخوان
• تقویت معده
• تنظیم فشارخون و سلامت قلب

اینها فقط نمونه ای از خواص میوه و روغن زیتون هستند. از زیتون و روغن زیتون برای تهیه انواع ترشی ها، سالادها، غذاها و … می توان استفاده نمود.

جمع بندی نهایی در رابطه با کاشت نهال زیتون

در این مقاله دریافتیم که زیتون میوه ای بسیار مغذی و پرطرفدار در سطح جهان است و کشت زیتون تقریبا در اقلیم های متنوعی قابل انجام است. از این رو کاشت درخت زیتون در سراسر ایران انتخاب مناسبی برای باغداران عزیز است و سود بسیاری می تواند داشته باشد. روغن زیتون کاربردها و فواید بسیاری در تغذیه و استفاده موضعی برای پوست و مو دارد.

درخت زیتون نسبت به آفات و بیماری ها و همچنین گرما و سرما مقاومت خوبی دارد. در کل می توان گفت پرورش و کاشت نهال زیتون کم دردسر و با سود خوبی همراه است. جهت دریافت مشاوره و خرید نهال زیتون با کارشناسان خبره دکترنهال، تماس حاصل فرمایید.