کاشت نهال گیلاس: (صفر تا صد راهنمای کاشت درخت گیلاس)

راهنمای کامل خرید و کاشت درخت گیلاس

 کاشت درخت گیلاس، در مناطق نیمه سردسیر و معتدل گزینه ای بسیار مناسب است.  کاشت نهال گیلاس به روش های کاشت بذر، کاشت قلمه، پیوند و کاشت مستقیم نهال آماده گیلاس امکان پذیر است.

درخت گیلاس درختی تقریبا حساس است و مراقبت های خاص خود را نیاز دارد؛ اما با خرید نهال های مقاوم و مرغوب از نهالستان های معتبر، از دردسرهای نگهداری و کاشت نهال گیلاس کم می شود.

میوه گیلاس محبوبیت زیادی در سراسر دنیا بخاطر طعم شیرین و خوشمزه و بافت گوشتی و آبدارش دارد.

در این مقاله به بررسی دقیق انواع درخت گیلاس، بیماری ها و آفات و راه های مقابله با آنها و چگونگی کاشت گیلاس می پردازیم. برای دریافت مشاوره جهت کاشت و خرید نهال گیلاس، با تیم متخصص کشاورزی دکترنهال تماس حاصل فرمایید.

نگاهی اجمالی به بیوگرافی کاشت درخت گیلاس

درخت گیلاس جزوی از نژاد گلسرخیان محسوب می شود و بومی نواحی جنوبی و شرقی اروپا و نواحی غربی آسیا است. کاشت نهال گیلاس در مکان هایی که زمستان های سوزناک ندارد به خوبی نتیجه می دهد و میوه هایی کوچک، بسیار خوش طعم و شیرین، آبدار و گوشتی به بار می آورد.

این درخت پس از گذراندن دوره سرمایی شکوفه می زند؛ شکوفه های گیلاس همیشه به منظره های زیبایی که ایجاد می کنند معروف هستند. میوه های درخت گیلاس سرشار از آنتی اکسیدان ها و ویتامین های مختلف هستند که باعث مفید بودن این میوه برای سلامتی بدن شده اند.

فصل و اقلیم مناسب کاشت نهال گیلاس

می توان گفت درخت گیلاس اقلیم معتدل و نیمه سردسیر را بیشتر دوست دارد. چرا که نهال گیلاس برای گلدهی احتیاج به سرما دارد. حداکثر دمای سردی که می تواند تحمل کند تا 27- درجه سانتی گراد است. در مناطقی که زمستان های بسیار سردی دارند و خطر یخ زدگی نهال و ریشه آن وجود دارد، بهتر است کاشت درخت گیلاس قبل از یخبندان صورت نگیرد.

بهترین زمان کشت گیلاس در فصل پاییز است. اما درخت گیلاس برای رشد و میوه دهی به هوای گرم نور آفتاب نیز احتیاج دارد. منطقه کاشت گیلاس باید حداقل روزی 7 ساعت نور آفتاب را دریافت کند؛ هرچه نیاز نهال گیلاس به نور آفتاب بهتر تامین شود، میوه شیرین تری خواهد داد. اما گرمای بیش از اندازه نیز، کیفیت میوه گیلاس را پایین می آورد.

فاصله کاشت درخت گیلاس و نکات مهم کاشت گیلاس

گودال های ایجاد شده جهت کاشت نهال گیلاس، باید عمقی حدود 70 تا 90 و پهنای 50 تا 60 سانتی متر داشته باشند. توجه کنید که اندازه گودال ها نباید خیلی بزرگ تر از ریشه نهال باشد. اندازه فاصله بین این گودال ها بسته به گونه، اندازه و سایز درخت گیلاسی که تهیه شده، متفاوت است؛ مثلا برای درختان نرمال 9*9 و برای درختان پاکوتاه، حداقل 4*4 متر فضا مناسب است.

درختان گیلاس برای رشد و میوه دهی با کیفیتی مرغوب و همچنین به دور ماندن از خطر ابتلا به بیماری های قارچی، احتیاج به دریافت کافی نور خورشید و اکسیژن دارند. هنگام انتقال نهال های گیلاس به محل کشت نهال گیلاس، باید مراقب بود تا ریشه نهال ها از آسیب در امان باشند؛ برای این امر بهتر است که ریشه ها در پلاستیک یا گونی پوشانده شوند و قبل از کاشته شدن در گودال ها، ضدعفونی بشوند.

معرفی انواع روش کاشت و نحوه کاشت نهال گیلاس

کاشت درخت گیلاس با روش های زیر امکان پذیر است:

• کاشت بذر گیلاس: این روش برای کاشت های خانگی و کوچک مناسب است؛ چرا که برای کاشت بذر، زمان و توجه و مراقبت زیادی احتیاج است و نهال هایی آسیب پذیرتر به بار می آورد. با قرار دادن بذرهای گیلاس در جایی مرطوب و خنک، پس از جوانه زدن آنها را در باغچه می کارند.
• کاشت قلمه: با قلمه زدن ساقه های جوانه دار و سالم و کاشت آنها داخل خاک مغذی و مرطوب و سپس افزودن هورمون ریشه زایی به انتهای ساقه ها؛ به صورت پی در پی رسیدگی های لازم را روی این قلمه ها انجام دهید تا قلمه ها ریشه بزنند و تبدیل به نهال گیلاس شوند.
• کاشت مستقیم نهال: در این روش از کاشت نهال گیلاس، نهال های گیلاس را از نهالستانی معتبر تهیه و در گودال های ایجاد کرده بکارید. اگر جنس گلدان ها تجزیه پذیر بود، با چند ضربه آروم روی گلدان ها شکاف ایجاد کنید تا وقتی درون خاک قرار گرفتند زودتر تجزیه شوند و ریشه ها براحتی رشد کنند. در غیر اینصورت، باید نهال ها را از گلدان ها خارج کنید و در گودال های ایجاد شده همراه با کمپوست و مواد آلی قرار دهید و جهت حفاظت از نهال ها در برابر وزش باد، از قیم استفاده کنید. بهتر است قبل از کاشت، ریشه ها را ضدعفونی کنید.
• پیوند زدن: در این روش از درخت های قوی و مرغوب، شاخه ای سالم و پربار را انتخاب می کنند و جوانه ساقه گیلاس را به آن پیوند می زنند. سپس با مراقبت های پی در پی آن را تبدیل به نهال پیوندی می کنند.

معرفی انواع بیماری و آفات شایع در درخت گیلاس و مراقبت های لازم جهت پیشگیری

شناخت و تشخیص انواع بیماری ها و آفات درخت گیلاس، مسئله مهمی است که هر باغبان جهت نگهداری از باغ پرورش و کاشت نهال گیلاس خود، باید بلد باشد تا از ضرر و زیان به دور باشد. در ادامه برای شناخت انواع آفات و بیماری ها با ما همراه باشید:

• بیماری های درخت گیلاس

1. لکه غربالی گیلاس: این بیماری نوعی قارچ است که با کاهش سبزینه برگ ها و پیدایش سوراخ هایی روی سطح برگ ها خود را نشان می دهد. معمولا برگ های درگیر شده با بیماری ریزش می کنند. باید بلافاصله شاخ و برگ های آلوده به بیماری را از محل کاشت درختان گیلاس حذف کرد تا بیماری دوباره وارد درخت نشود. سمپاشی پس از بارندگی و باردهی نیز، راه های مقابله با این بیماری هستند.
2. شانکر باکتریایی: این بیماری، اول با خشکی شکوفه ها و پیدایش لکه های قهوه ای رنگ روی برگ ها و سپس با ترشح صمغ از تنه درخت گیلاس حضور خود را نشان می دهد. علت این بیماری یا خشکی درخت و ترک خوردن تنه درخت و عدم رسیدگی به درختان گیلاس است و یا از نوعی قارچ نشأت می گیرد که با بارندگی و جریان آب، می تواند بقیه درختان را نیز درگیر کند. جهت جلوگیری از این بیماری نباید در بارندگی هرس انجام شود و بهتر است پس از بارندگی نیز سمپاشی صورت بگیرد. نگهداری صحیح از درخت نیز مسئله مهمی است.
3. پوسیدگی ریشه و طوقه: این بیماری نوعی قارچ است که در اثر آبیاری نامنظم و غرقابی ایجاد می شود. این بیماری، دو نوع پوسیدگی قهوه ای و سفید است که از قارچ های متفاوتی بوجود می آیند. پوسیدگی سفید از قارچ آرمیلاریا و پوسیدگی قهوه ای از قارچ فیتوفتورا است. با پوسیدگی سفید، گاها قارچ خوراکی نیز همراه است.

• آفات شایعی که پس از کاشت درخت گیلاس ممکن است این درخت را درگیر کند:

• کرم سفید ریشه:
• این نوع آفت حضور خود را با علائم خشکیدگی و پژمردگی در درختان گیلاس نشان می دهند. راه های مقابله با این آفت رسیدگی صحیح به درختان، عدم استفاده از کود های دامی که کاملا پوسیده نشده اند و همچنین استفاده از تله های فرمونی و نوری هستند.
• مگس گیلاس:
• وجود این آفت سبب کرم خوردگی و ریزش میوه ها می شود. راه های مقابله با این آ،ت استفاده از تله های فرمونی و کارت زرد و همچنین محلول پاشی است.
• کنه قرمز اروپایی:
• رایج ترین آفت درخت گیلاس است که مابین علف های هرز و شاخ و برگ های خزان کرده زندگی می کنند و در فصل بهار به درختان گیلاس حمله می کنند. این آ،ت ها شیره گیاه را تغذیه می کنند و باعث ضعیف شدن درخت گیلاس می شوند. حذف علف های هرز و شاخ و برگ های ریخته شده پای درخت، از مهمترین راه های پیشگیری از حضور این آفت هستند.
• سوسک شاخک بلند رزاسه:
• این آفت با تخم گذاری روی سرشاخه های درخت سبب خشکیدگی برگ ها و شاخه ها می شود. آبیاری منظم و کوددهی مناسب هنگام کاشت نهال گیلاس راه های پیشگیری از حمله این آفت هستند.
• سرخرطومی گیلاس:
• این آفت نوعی سوسک است که خسارت های زیادی را سالانه به باغ های گیلاس وارد می کند. از علائم حضور این آفت در درختان گیلاس، ایجاد حالت کرم خوردگی در میوه هاست. استفاده از روش های جلوگیری از تخم گذاری این آفت و سوزاندن شاخه ها و برگ های کشت قبلی و یا بیمار، راه های مبارزه با این نوع آفات هستند.
• کرم خراط:
• این نوع آفت نیز به درختان ضعیف حمله می کند و سبب خشک شدن آنها می شود. طول عمرش گاها تا سه سال هم می شود و حتی می تواند شاخه های قوی تر و قطور تر را نیز درگیر کند، پس مهار به موقع این آفت عامل مهمی در جلوگیری از آسیب زدن آن به درخت گیلاس است. این حشره با ایجاد سوراخ در شاخه ها تخم گذاری و لاروهایش از شاخه تغذیه می کنند، پس بستن راه این سوراخ ها با سم یکی از راه های نابودی این آفت است.
• پرندگان نیز با حمله و تغذیه از میوه درختان گیلاس، می توانند نوعی آفت محسوب شوند.

درکل بهترین راه جهت پیشگیری از درگیری درختان گیلاس با آفات و بیماری ها، اول از همه تهیه نهال های سالم و قوی از نهالستان های معتبر، سپس رسیدگی و کاشت اصولی نهال گیلاس و در نهایت استفاده درست از سم ها هستند.

خاک و آب مناسب کاشت نهال گیلاس

• خاک مناسب کاشت درخت گیلاس

جنس خاک کشت گیلاس بهتر است قلیایی باشد؛ چرا که خاک اسیدی به میوه گیلاس آسیب می زند. بافت خاک نیز بهتر است شنی لومی باشد؛ زیرا زهکشی مناسب هنگام کاشت درخت گیلاس، نکته حائز اهمیتی است. درخت گیلاس رطوبت دائمی و زیاد را دوست ندارد و خاک های سنگین با زیاد نگهداشتن آب در خود، سبب پوسیدگی و خفگی ریشه درخت گیلاس می شوند.

• آبیاری درخت گیلاس

همانطور که قبل تر اشاره کردیم، درخت گیلاس رطوبت زیاد و دائمی را دوست ندارد. اما با کم آبی و خشکی نیز میانه خوبی ندارد. بنابراین می توان گفت آبیاری قطره ای مناسب ترین روش آبیاری درختان گیلاس است. چرا که با نم نم مرطوب نگهداشتن خاک، سبب جذب آب مطلوبی توسط ریشه درخت می شود. همچنین این شیوه آبیاری هزینه مناسب تری نیز دارد.

 طریقه کوددهی درخت گیلاس و بهترین کود های مناسب درختان گیلاس

بهتر است درخت گیلاس هنگام کاشت و رشد، کوددهی نشود. چندین ماه قبل از کاشت نهال گیلاس، با توجه به کمبود های عناصر خاک منطقه کشت گیلاس، کود های مخصوص را آماده و با خاک زمین کاشت درخت گیلاس مخلوط کنید تا خاک مغذی و حاصلخیز شود. بهتر است از اسید هیومیک نیز استفاده شود.

همچنین پس از برداشت میوه ها نیز می توان دوباره کوددهی را بر اساس نیازهای خاک انجام داد. توجه داشته باشید که حتما برای استفاده از انواع کود، با مشاوره گرفتن از متخصصان کشاورزی، مقدار و نوع کود را انتخاب و استفاده کنید تا با مصرف بیش از اندازه یا خیلی کم، باعث آسیب دیدن درخت گیلاس و باردهی اش نشوید.

انواع روش هرس درخت گیلاس چگونه انجام می شود

انجام هرس درخت گیلاس به دلایل متعددی می تواند صورت گیرد:

• اگر قسمت هایی از درخت بیش از اندازه دارای شاخ و برگ باشد، نیاز است با هرس تعدادی از این شاخه ها فضای بیشتری را جهت تغذیه یکسان شاخه ها از مواد مغذی خاک، اکسیژن و نور آفتاب، ایجاد کنیم.
• جهت فرم دهی و کوچک ساختن درختان گیلاس برای کنترل بهتر آنها، می تواند هرس انجام شود.
• جهت باردهی بیشتر شاخه ها و حفظ سلامت و طول عمر مفید درخت گیلاس، شاخه های خشکیده یا ضعیف هرس می شوند.
• درخت گیلاس، شاخه های کاذب دارد که میوه دهی ندارند و صرفا سرشاخه هایشان دارای جوانه های زایشی هستند. این شاخه ها نیز باید هرس شوند.

توجه داشته باشید که عمل هرس قبل از شروع فصل رشد جدید درخت باید انجام شود.

معرفی انواع نهال گیلاس ایرانی و خارجی

برای کاشت نهال گیلاس، ارقام مختلفی وجود دارند که شما عزیزان می توانید با توجه به شرایط آب و هوایی و خاک زمین خود، رقم مناسب تر را انتخاب و خریداری کنید:

• گیلاس پایه رویشی گیزلا: این گونه گیلاس، پیوندی و بسیار پربار است. میوه هایش کیفیت بسیار مرغوبی دارند. دیرگل است و نسبت به خشکی، آفات و بیماری ها و همچنین سرما مقاومت خوبی دارد.
• کاشت درخت گیلاس صورتی لواسان: این رقم گیلاس، ظاهری صورتی رنگ و خشک دارد اما بسیار گوشتی و خوشمزه است. این گونه برای کشت در اکثر نواحی کشور مناسب است.
• گیلاس زرد ارومیه: این درخت گیلاس نیز بسیار مقاوم بوده و عمر اقتصادی اش بیش از 32 سال است. میوه هایش زرد رنگ و بسیار شیرین هستند.
• گیلاس قرمز ارومیه: این رقم درخت گیلاس، مناسب کشت در نواحی کوهستانی است و طول عمر اقتصادی خیلی خوبی دارد. دیرگل است و میوه هایی بسیار شیرین و خوش طعم می دهد.
• گیلاس تلخ: این گیلاس ظاهری شبیه به گیلاس سیاه دارد اما مزه ای ترش و تلخ می دهد. بیشتر برای پخت و پز مورد استفاده قرار می گیرد.

• گیلاس جامائیکا: این گونه بیشتر مصارف دارویی و درمانی دارد و حتی از برگ های درختش برای دمنوش ها استفاده می شود. مناسب کشت در مناطق گرمسیر، زودگل و بومی کشور آمریکا است.
• گیلاس تکدانه مشهد: گیلاس هایی سفت و درشت و به رنگ قرمز تیره هستند که بسیار طعم دلنشینی دارند. این گونه بومی کشور عزیزمان ایران و شهر مشهد است.
• گیلاس سیاه: این گیلاس که تقریبا سیاه رنگ است، گونه ای بسیار آبدار و گوشتی و شیرین و همچنین بومی ایران عزیزمان است. طول عمر اقتصادی این گونه درخت حدودا 35 سال است.
• گیلاس ناپلئون: این گونه گیلاس زرد رنگ و بومی کشور آلمان است.

جمع بندی نهایی در رابطه با کاشت نهال گیلاس

گیلاس میوه ای خوش خوراک و بسیار خوش طعم است که طرفداران زیادی در همه نواحی کره زمین دارد. این درخت معتدل، گونه های متنوعی دارد که می توان بر اساس اقلیم منطقه کشت و سلیقه شخصی، هرکدام از این انواع را جهت کاشت درخت گیلاس انتخاب کرد.

از آنجایی که درخت گیلاس می تواند به نوعی جزو درختان حساس محسوب شود، خرید نهال گیلاس از نهالستان های قابل اعتماد و دارای شناسنامه فاکتور بسیار مهمی در فرآیند کشت نهال گیلاس است.

شما علاقمندان به کاشت نهال گیلاس، می توانید جهت خرید نهال گیلاس مدنظر خود و آشنایی با روش کاشت و داشت درختان گیلاس خود، با متخصصان کشاورزی دکترنهال تماس حاصل فرمایید.